|
วงศ์ |
Phyllanthaceae (Euphorbiaceae) |
|
|
ชื่อวิทยาศาสตร์ |
Breynia glauca Craib |
|
|
ชื่อไทย |
ระงับพิษ |
|
|
ชื่อท้องถิ่น |
- ขางจ้ำไพร(คนเมือง) - ระงับพิษ, ดับพิษ (เชียงใหม่) จ้าสีเสียด (ลำพูน) ปริก (ประจวบคีรีขันธ์) [6] |
|
|
ลักษณะทาง พฤกษศาสตร์ |
ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 7.5 ม. ไม่มีขน, กิ่งอ่อนค่อนข้างแบน ต่อมาจะกลม
ใบ เดี่ยว เรียงสลับกัน รูปไข่แกมรูปหอก โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลมหรือมน ปลายสุดเป็นติ่งแข็งเล็กๆ กว้าง 1.5 – 3.0 ซม. ยาว 2.5 – 7.0 ซม. เนื้อใบหนาและแข็ง ด้านบนสีน้ำตาลเข้ม ด้านล่างสีขาวนวล เส้นใบเล็กมาก มี 5 – 6 คู่ มองเห็นไม่ชัด ก้านใบยาว 2 – 3 มม.
ดอก ออกเป็นช่อตามง่ามใบและแยกเพศ ดอกเพศผู้ ก้านดอกยาวประมาณ 4 มม. กลีบรองกลีบดอกเชื่อมติดกันคล้ายลูกข่าง ยาว 2 มม. เกสรผู้ 3 อัน ก้านเกสรเชื่อมติดกัน ดอกเพศเมีย ก้านดอกสั้น กลีบรองกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว 2 มม. เป็น 3 เหลี่ยม ปลายแยกเป็น 6 แฉก ท่อรังไข่ 3 อัน ตั้งตรง แต่ละอันปลายแยกเป็น 2 แฉก
ผล รูปกลม แบน กว้างประมาณ 8 มม. ยาว 5 มม. แก่จัดสีดำ [6] |
|
|
ใบ |
ใบ เดี่ยว เรียงสลับกัน รูปไข่แกมรูปหอก โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลมหรือมน ปลายสุดเป็นติ่งแข็งเล็กๆ กว้าง 1.5 – 3.0 ซม. ยาว 2.5 – 7.0 ซม. เนื้อใบหนาและแข็ง ด้านบนสีน้ำตาลเข้ม ด้านล่างสีขาวนวล เส้นใบเล็กมาก มี 5 – 6 คู่ มองเห็นไม่ชัด ก้านใบยาว 2 – 3 มม.
|
|
|
ดอก |
ดอก ออกเป็นช่อตามง่ามใบและแยกเพศ ดอกเพศผู้ ก้านดอกยาวประมาณ 4 มม. กลีบรองกลีบดอกเชื่อมติดกันคล้ายลูกข่าง ยาว 2 มม. เกสรผู้ 3 อัน ก้านเกสรเชื่อมติดกัน ดอกเพศเมีย ก้านดอกสั้น กลีบรองกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว 2 มม. เป็น 3 เหลี่ยม ปลายแยกเป็น 6 แฉก ท่อรังไข่ 3 อัน ตั้งตรง แต่ละอันปลายแยกเป็น 2 แฉก
|
|
|
ผล |
ผล รูปกลม แบน กว้างประมาณ 8 มม. ยาว 5 มม. แก่จัดสีดำ |
|
|
สรรพคุณ / การใช้ประโยชน์ |
- ลำต้น ต้มน้ำดื่มเป็นยารักษาอาการไข้ตานซาง(ตานขโมย) หรือนำไปฝนเป็นยาทารักษาโรคปากเปื่อย(คนเมือง)
- ราก ช่วยเจริญอาหาร ลำต้น รักษาโรคกระเพาะอาหาร ใบ แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้พิษไข้หัว ไข้กลับ ไข้จับสั่น กระทุ้งพิษ [5] |
|
|
อ้างอิง |
เต็ม สมิตินันทน์,2544. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย. ส่วนพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิชาการป่าไม้ กรมป่าไม้, กรุงเทพฯ.
[5] พงษ์ศักดิ์ พลเสนา, 2550. พืชสมุนไพรในสวนป่าสมุนไพรเขาหินซ้อน ฉบับสมบูรณ์. สวนพฤกษศาสตร์ ภาคตะวันออก (เขาหินซ้อน). เจตนารมณ์ภัณฑ์, ปราจีนบุรี.
[6] ลีนา ผู้พัฒนพงศ์, 2530. สมุนไพรไทยตอนที่ 5 . ฝ่ายพฤกษศาสตร์ป่าไม้ กองบำรุง กรมป่าไม้, กรุงเทพฯ. |
|
|
สภาพนิเวศ |
- |
|
|
เอกสารประกอบ |
|